تعریف گیمیفیکیشن در کسب و کار
قبل از اینکه به سراغ تعاریف و موارد مهم روانشناسی در خصوص گیمیفیکیشن در کسب و کار برویم بهتر است، ابتدا این عنوان را به شکل ساده تر بیان نموده تا در هنگام مطالعه این مقاله هیچ مخاطبی به مشکل نخورد.
گیمیفیکیشن در کسب و کار
گیمیفیکیشن؛ این کلمه در سال ۲۰۰۲ توسط نیک پلینگ به این صورت معرفی گردید: «گیمیفیکیشن، یعنی عناصری که در بازی ها به کار می روند در طراحی رابط های کاربری اعمال کنیم، به صورتی که تراکنش های الکترونیکی هم به طور سریع انجام گردند و هم لذت بخش باشند.»
اما بهتر است این نکته را نیز بدانید که در حال حاضر واژه گیمیفیکیشن در کسب و کار تعریف کاربردی تری نیز دارد که این تعریف به شرح زیر است؛
استفاده از عنصر های معمول بازی (همانند امتیاز دهی و رقابت) در اموری که در زندگی واقعی انجام می گردد.
یو کی چو یک نویسنده و همچنین یکی از پیشگامان گیمیفیکیشن است او تعریف گیمیفیکیشن را اینگونه بیان نموده است که؛
هنر استخراج کلیه عنصر های سرگرم کننده و اعتیادآور بازی ها و به کار گرفتن این عوامل در دنیای واقعی و فعالیت های سازنده.
به شکل کلی باید اینگونه گفت که، گیمیفیکیشن در کسب و کار همانند ابزار بازاریابی آنلاین جهت تشویق افراد به استفاده از یک محصول یا خدمات مورد استفاده قرار می گیرد. اما در حال حاضر نشانه هایی از آن را می توان به طور معمول در هر زمینه ای از زندگی به طور روزمره مشاهده نمود.
گیمیفیکیشن، اینگونه است که تمامی مشتریان را در یک فضا به حالت بازی قرار می دهد به شکلی که اگر در حال انجام دادن فعالیت قرار دارند این امر برای آن ها به طور خسته کننده و بدون انگیزه انجام نپذیرد و در عوض به حالت هیجان انگیز انجام پذیرد
سوال مهم این قسمت این است که چرا گیمیفیکیشن در بین کاربران تا حد زیادی محبوب است؟
یکی از مهم ترین عواملی که موجب محبوبیت گیمیفیکیشن در بین کاربران است این مورد است که استفاده کردن از آن، به نگه داری مشتری و وفادار ساختن آن کمک بسیاری می کند. در حال حاضر با توجه به مواردی که امروزه در دنیای کسب و کار ها و همچنین تنوع محصولات و خدمات دیده می شود باید گفت که به سختی می توان یک مشتری را از کلیه موارد موجود در مجموعه راضی نگاه داشت اما در این حالات گیمیفیکیشن یک راه حل فوق العاده برای این امر است.
ارائه نمودن امتیازات تشویقی به مشتریان و به طوری مجاب نمودن آن ها به خرید در جمع آوری امتیازات یک عامل مهم در فروش محصولات و همچنین راضی نگاه داشتن مشتریان از مجموعه است. هرگز این نکته را از یاد نبرید که به هر میزان که وفاداری مشتریان به محصولات و خدمات شما طولانی تر گردد به این معنی است که، کسب و کار شما به شکل طولانی دوام خواهد داشت.
پس می توان گیمیفیکیشن در کسب و کار را به شکل یک برنامه جهت وفا دار ساختن و حفظ مشتریان برای مجموعه لحاظ نمود.
گیمیفیکیشن، بازی نیست
شاید از نظر برخی افراد این امر یک کار ساده یا پیش پا افتاده باشد اما باید بگوییم که این چنین نیست و گیمیفیکیشن و بازی دو امر متفاوت هستند که هرگز نباید آن ها را به شکل یکسان تلقی نمود چرا که هر دو مفهوم جداگانه ای هستند.
اینگونه باید گفت که بازی ها به شکل رقابتی هستند و با توجه به قواعد و قوانینی که در آن موجود است شکلی از رقابت هستند که در آنها قوانینی جهت نمایش مهارت های هر فرد وجود دارد. اما گیمیفیکیشن در کسب و کار عنصر هایی از یک بازی را که بهترین حالات آن نیز به حساب می آید یعنی همان بخش پاداش است. این امر باعث می گردد تا یک فرد جهت انجام فعالیت ها و رفتار های خاص تشویق گردد.
گیمیفیکیشن به ما این فرصت را می دهد تا بعضی از خواسته های خود را که نظیر؛ اجتماعی بودن، یادگیری، مهارت، موفقیت و شأن اجتماعی است را در خود بیشتر کنیم.
همچنین باید این مورد را نیز ذکر کرد که گیمیفیکیشن در کسب و کار نشاط آور است. به طوری که اموری را که قبلا به شکل سخت و عذاب آور پیش می بریدم با آن می توانیم به حالت سرگرم کننده ادامه دهیم.
با توجه به شواهد موجود و بررسی های مهم در این راستا به این نتیجه می رسیم که دریافت پاداش، موجب آزاد گردیدن دوپامین در مغز انسان می گردد. دوپامین به همراه اندورفین، مسئول ایجاد شدن حس لذت در بدن افراد می گردد. زمانی که در بازی ها نتیجه های مطابق میل و مثبتی دریافت می کنیم، این دو ماده شیمیایی ترشح می گردند و حس رضایت و خوشحالی را در ما ایجاد می گردد.
از این رو گیمیفیکیشن منبع ای از شادی است که از به وسیله آن، انگیزه های انسانی مان را به واقعیت تبدیل می کنیم. از جهت دیگر، در حوزه کسب و کار، گیمیفیکیشن می تواند کاربران و مشتریان محصولات و خدمات را تحت تأثیر قرار بدهد و به آنها شادی و انگیزه ببخشد.
مولفه های اصلی گیمیفیکیشن در کسب و کار
نحوه و روش هر بازی نیز سه قسمت اصلی دارد:
- انگیزه
- تسلط
- محرک ها
انگیزه همان «چرایی» است
انگیزه به دلیل یا دلایل انجام کار یا رفتار گفته می شود. انگیزه باعث می شود فرد به آنچه انجام می دهد اهمیت بدهد.
انگیزه هر شخص ممکن است با دیگری فرق داشته باشد. احتمال دارد به کارمند یک شرکت بتوان انگیزه داد تا در برنانه های آموزشی اضافی شرکت کند، انگیزه یک فروشنده ممکن است کسب درآمد بیشتر باشد یا یک بیمار ممکن است با انگیزه عمر طولانی از شیوه های زندگی سالم پیروی کند.
بدون در نظر گرفتن شرایط، همیشه می توان از گیمیفیکیشن برای انگیزه دادن به افراد استفاده کرد.
اسکینر (روان‌شناس آمریکایی) بر این باور بود که رفتار انسانی نتیجه تشویق های محیطی و یادگیری است. او پژوهش های زیادی در ارتباط با تشویق ها و شایسته سازی مؤثر افراد انجام داد که می توان از آنها برای درک انگیزه استفاده کرد.
با این حال، نظریه اسکینر کامل نیست. زیرا که نیازهای ذاتی انسان را در نظر نمی گیرد و فقط به شرایط خارجی برای انگیزه دادن به افراد جهت انجام فعالیت های خاص می پردازد.
انگیزه درونی
انگیزه درونی رفتار های را حمایت می کند که نتیجه پاداش های درونی مانند احساس لذت، احساسات مثبت و شادی هستند. این رفتارها از نیم کره راست مغز حمایت می شوند.
یک راه برای افزودن انگیزه درونی به کاربران، این است که ویژگی های اجتماعی را به تجربیات آنها اضافه کنید. به این صورت که آنها را به کارهای تیمی و برقراری تعامل با جمعی از کاربران دیگر تشویق کنید. راه دیگر این است که به تجربیات کاربران، ویژگی غیر قابل پیش بینی بودن را اضافه کنید. این ویژگی به کاربران هیجان می دهد و از خسته شدن آنها و خروج شان از بازی (یا هر فعالیت دیگری) جلوگیری به عمل می آورد
ایجاد تنوع در پاداش، یکی از قدرتمند ترین ابزارهایی است که می توان از آن برای به دام انداختن کاربران و نگه داشتن آنها استفاده کرد. درست است که کسب جایزه و پاداش یک حس بیرونی حساب می شود، اما هنگامی که پاداش ها متفاوت باشند پاداش درونی نیز به آن اضافه خواهد شد.
نکته دیگر در رابطه با انگیزه درونی، افزودن هرچه بیشتر بازخورد ها و انتخاب های معنادار است. اگر کاربران آزادانه از انتخاب های معنادار بیشتری برخوردار باشند، انگیزه بیشتری پیدا خواهند کرد. آنها باید روش ها و اولویت های خودشان را در نظر بگیرند و خودشان انتخاب کنند.
اگر در بازی یا فعالیت خاصی فقط یک مسیر برای برنده شدن کاربر وجود داشته باشد، انتخاب های معناداری که فرد از طریق آن خلاقیت خود را نشان بدهد، دیگر وجود نخواهد داشت. از آنجا که مغز انسان از انجام کارهای اجباری بیزار است، دیگر انگیزه ای برای ادامه مسیر باقی نخواهد ماند.
تسلط همان «چگونگی» است
تسلط (Mastery) به مجموعه ای از قوانین، دانش و مهارت ها گفته می شود که برای انجام فعالیت خاصی به آن نیاز است و یکی از مفاهیم مهم در گیمیفیکیشن موفق محسوب می شود. همه ما اکثرا از بازی های لذت می بریم که بر اساس مهارت و پشتکار پیش برود، نه فقط بر اساس شانس و اتفاقات تصادفی. مغز انسان چالش ها را دوست دارد و به همین خاطر است که ما علاقه داریم هر بازی یا فعالیت، مرحله به مرحله دشوارتر و پیچیده تر شود.
اگر گیمیفیکیشن در کسب و کار نتواند در یک زمینه خاص احساس تسلط به کاربر بدهد، هرگز یک راهبرد مؤثر نخواهد بود.
محرک ها همان «کجا؟» و «چه وقت؟» هستند
زمانی که کاری را انجام می دهیم و نتایج مثبتی نصیب مان می شود، معمولا آن را به نوعی عادت تبدیل می کنیم و باز هم آن کار را تکرار خواهیم کرد. محرک های خوب و مؤثر، بخشی مهم از گیمیفیکیشن در کسب و کار موفق هستند.
تعداد زیادی از افراد در شروع انگیزه و توانایی لازم برای انجام کار یا رفتاری خاص را دارند، اما در وسط راه چیزی پیدا می شود که آنها را متوقف می کند. محرک ها به این منظور طراحی می شوند که دقیقا هنگامی که کاربر یا مشتری در ادامه مسیر خود دچار شک و تردید می شود به او انگیزه بدهند. اگر بتوانید در کسب و کارتان به موقع محرک های لازم را پیشنهاد کنید، کاربران برای استفاده دوباره از محصولات یا خدمات تان دو دل نخواهند داشت.
به شکل خلاصه وار می توان گفت که سه حالت محرک موجود است که به شرح زیر عنوان گردیده: جرقه (spark)، تسهیل کننده (facilitator)، پیام یادآوری (signal).
جرقه: جرقه به حالتی خاص در مشتریان انگیزه بالایی ایجاد می کند. مورد مهم این امر این است که محرک با رفتار هدف در ارتباط است و دقیقا در زمانی به مشتری ارائه می گردد که آن ها می خواهند به کاری اقدام نمایند.
تسهیل کننده: این نوع محرک برای مشتریانی مورد تایید است که با یک انگیزه فوق اما بدون هیچ نوع توانایی تصمیم به پیش رفتن در ادامه مسیر هستند. هدف کلی این مورد از محرک اسان سازی و انگیزه بالا به این افراد است.
پیام یادآوری: این محرک نیز در مواقعی که یک مشتری از انگیزه و توانایی و زمان لازم برخوردار است برای یادآوری بیشتر است مورد استفاده قرار می گیرد.
برنامه های وفاداری مشتریان
یک مورد مهم در گیمیفیکیشن، برنامه های وفاداری است. نظیر: بروشور ها، کارت باشگاه مشتریان، کارت ویزیت و کوپن ها.
هدف مهم این برنامه ها برای ارتباط بهتر در بین مشتری و مجموعه است.
برنامه وفاداری دارای سه مرحله است که تین مراحل به شرح زیر هستند؛
مرحله ابتدایی ارائه کارت وفاداری به مشتری است
مشتری مورد نظر خرید خود را انجام می دهد.
مشتری پاداش یا جایزه ای را دریافت می کند که مجموعه برای آن کالا و امتیاز در نظر گرفته است پاداش های مورد نظر می تواند امری مانند؛ تخفیف، بُن، کوپن و... باشد
این امر به طور معمول هر باره تکرار می گردد. هر زمانی که مشتریان پول و زمان خود را صرف این عمل می کنند، ارتباط آن ها با محصول یا برند بیشتر از پیش تقویت می گردد.
در این حالات نیز ممکن است باز هم این برنامه و راه حل ها به شکل خورده و در این مواقع گیمیفیکیشن وارد عمل گردد
برنامه های که گیمیفیکیشن به کاربران ارائه می دهد، دارای موارد مهم است به طوری که از یک سو نوعی ارزش برای آن ها ایجاد می کند و از سمت دیگر، تجربه هیجان انگیزی را نیز برای هر یک از مشتریان فراهم می آورد.
اما در انتها بهتر است هفت مورد جهت این امر که قادر بوده باشید تا مشتریان اصلی خود را راضی نگه دارید را نیز نام برده و شما را با این موارد آشنا ساخت:
- با مشتریان خاص و اصلی خود بهتر است که همیشه در ارتباط باشید
- به آن ها باید خدمات را به شکل شخصی ارائه دهید
- نظر مشتریان اصلی خود را به موارد اصلی راهبرد کسب و کار خود جلب نمایید
- جهت شرکت، محصول یا خدماتی که ارائه می دهید یک برند بسازید
- بهتر است تا مشتریان خود امتیازات تشویقی ارائه نمایید
- با شناسایی کامل بهترین مشتریان خود برای آن ها برنامه های خاص در نظر بگیرید
- مشتریان را سرگرم کنید.
کاربران گرامی از اینکه تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید از شما سپاس گذاریم همچنین اگر شما نیز در حال حاضر به دنبال پیشرفته تر کردن فضای کاری خود و داشتن امکانات در شآن کسب و کارتان هستید می توانید با چیتاک ارتباط بگیرید و پس از مشاوره کامل توسط مشاوران متخصص چیتاک محصول مورد نیاز خود را انتخاب و خریداری نمایید.
نکاتی برای استفاده درست از گیمیفیکیشن